CẢNH GIÁC CÁC RỦI RO KHI THAM GIA “HỤI”

Việc tham gia hụi là một hoạt động theo tập quán của người dân, nhằm mục đích tương trợ lẫn nhau, dựa trên những ràng buộc về niềm tin, lợi ích và quy định pháp luật. Hoạt động này phải chịu sự điều chỉnh của pháp luật về dân sự, hành chính và hình sự để phòng ngừa các vi phạm, biến tướng của hành vi lừa đảo, lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản, cho vay lãi nặng…Tuy nhiên hoạt động này cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro cho người tham gia. Hoạt động này là tập quán, dựa trên niềm tin và các mối quan hệ giữa con người và con người với nhau. Do vậy, người tham gia thường không đề cao cảnh giác, họ chỉ đặt niềm tin vào những người cùng tham gia. Mặt khác, không giống như các loại hình cho vay, tiết kiệm khác, chủ hụi không cần tài sản đảm bảo. Mặc dù pháp luật đã quy định việc tham gia hụi phải thỏa thuận bằng văn bản và có thể yêu cầu công chứng nhưng người tham gia chủ yếu thỏa thuận miệng, giấy tờ viết tay. Khi xảy ra các vụ vỡ hụi, hoặc đối tượng lừa đảo chiếm đoạt tài sản thì người tham gia sẽ khó có thể được bồi thường một cách đầy đủ. Bên cạnh đó, đây là hoạt động mang tính tự phát, thường ít công khai. Trong khi số lượng người tham gia đông nhưng lại ít biết về nhau, ít thông tin về điều kiện kinh tế, mục đích của chủ hụi. Chủ họ, hụi cũng không cung cấp đầy đủ thông tin cho người tham gia (thậm chí gian dối trong mục đích, phớt lờ các quyền được xem thông tin của người tham gia), không báo cáo với Ủy ban nhân dân các cấp theo quy định. Hoạt động này dựa trên niềm tin, cơ chế tự kiểm soát (thường người kiểm soát và điều hành là chủ hụi), nhưng nếu có đông người tham gia thì cơ chế này bộc lộ hạn chế. Nhất là đối với người tham gia thiếu sự cảnh giác, không nắm rõ quy định pháp luật, quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm pháp lý liên quan. 

Các dấu hiệu lừa đảo trong hoạt động hụi đó là: Nhiều chủ hụi có thể lợi dụng uy tín, mối quan hệ hoặc sẽ trả lãi cao để thu hút nhiều người tham gia, thậm chí vượt quy định về trả lãi của Bộ luật Dân sự. Chủ hụi thường không thực hiện thỏa thuận bằng văn bản, thỏa thuận bằng miệng, gian dối trong việc cung cấp thông tin và không thực hiện báo cáo, quyền và nghĩa vụ theo các quy định pháp luật. Thành viên có thể lĩnh hụi, nhận lãi một vài kỳ. Một số trường hợp chủ hụi có ý định lừa đảo thì có thể trả lãi rất cao, sau khi người tham gia hụi đã đóng hụi hoặc thậm chí lôi kéo người thân tham gia, khi thu được số tiền góp họ đủ lớn thì các đối tượng sẽ chiếm đoạt tiền góp và bỏ trốn.

            Để không chịu cảnh tiền mất tật mang, người dân chúng ta cần tìm hiểu kỹ các quy định của pháp luật liên quan đến hụi, như tiền lãi không được vượt quá 20%/năm (tức khoảng 1,6%/tháng), nắm rõ về điều kiện của chủ hụi, thành viên, quyền và nghĩa vụ, trách nhiệm pháp lý của chủ hụi, thành viên góp hụi quy định tại Nghị định số 19 năm 2019 của Chính phủ. Người tham gia nên tìm hiểu kỹ về nhân thân của chủ hụi để có thể đặt niềm tin khi góp. Tìm hiểu kỹ về hoạt động của dây hụi định tham gia, có thể yêu cầu chủ hụi cho xem hoặc sao chụp, kiểm tra về số lượng người tham gia, sổ ghi hụi, số tiền góp, tìm hiểu điều kiện kinh tế của chủ hụi, các thành viên góp hụi để đánh giá mức độ rủi ro và để phục vụ giải quyết tranh chấp về sau nếu có; lập văn bản và yêu cầu công chứng các thỏa thuận về hụi. Nếu chủ hụi điều hành từ 02 dây hụi trở lên hoặc số tiền góp họ từ 100 triệu trở lên thì phải báo cho Ủy ban nhân dân cấp xã biết để rà soát, quản lý, theo dõi, phòng ngừa xử lý các vi phạm. 

Khi phát hiện các thông tin dây hụi của chủ hụi bị vỡ hoặc nhiều thành viên bỏ hụi thì cần báo cho chính quyền địa phương để nắm, giải quyết kịp thời theo quy định của pháp luật, người dân cần nâng cao cảnh giác khi tham gia để tránh trường hợp tiền mất, tật mang./.

                                                                                                An Nguyên