Ngày 18/8/1965, trên mảnh đất ven biển Vạn Tường (huyện Bình Sơn, nay thuộc xã Vạn Tường), quân và dân Quảng Ngãi, phối hợp với bộ đội chủ lực Quân khu V, đã anh dũng đánh bại cuộc hành quân quy mô lớn của lính thủy đánh bộ Mỹ – binh chủng được coi là tinh nhuệ nhất của quân đội Mỹ. Chiến thắng Vạn Tường trở thành mốc son chói lọi, mở đầu cao trào “Tìm Mỹ mà đánh, tìm ngụy mà diệt” trên khắp chiến trường miền Nam.
Chiến thắng Vạn Tường 18/8/1965
Bối cảnh và diễn biến
Sau cuộc khởi nghĩa Trà Bồng và thắng lợi của phong trào Đồng Khởi, cách mạng miền Nam chuyển sang thế tiến công. Trước nguy cơ sụp đổ của ngụy quyền Sài Gòn, Mỹ đổ quân trực tiếp tham chiến, thực hiện chiến lược “Chiến tranh cục bộ”, âm mưu bình định miền Nam trong vòng 18 tháng.
Ở Quảng Ngãi, từ tháng 5/1965, Mỹ đưa tiểu đoàn lính thủy đánh bộ chiếm đóng các vị trí chiến lược thuộc huyện Bình Sơn, lập “vùng trắng” phía nam căn cứ Chu Lai. Tỉnh ủy Quảng Ngãi cùng Khu ủy và Mặt trận Dân tộc Giải phóng phát động phong trào toàn dân đánh Mỹ, xây dựng “Vành đai diệt Mỹ” gồm các xã Bình Thạnh, Bình Đông, Bình Thuận, Bình Chánh, Bình Nguyên. Công sự, địa đạo được đào liên hoàn, biến vùng ven biển thành trận địa kiên cố.
Ngày 18/8/1965, Mỹ huy động khoảng 9.000 quân, gồm 4 tiểu đoàn lính thủy đánh bộ, 1 tiểu đoàn xe tăng – xe bọc thép, 2 tiểu đoàn pháo binh, hàng trăm máy bay, 15 tàu chiến, đồng loạt tấn công Vạn Tường theo ba mũi: đổ bộ đường biển, đổ bộ đường không và tiến công bộ binh cơ giới. Sau một ngày chiến đấu quyết liệt, ta đã loại khỏi vòng chiến đấu 919 lính Mỹ, bắn cháy và phá hủy 22 xe tăng – xe bọc thép, bắn rơi 13 máy bay, đánh chìm nhiều tàu chiến.
Ý nghĩa lịch sử
Chiến thắng Vạn Tường có ý nghĩa lịch sử to lớn, nói lên tinh thần cách mạng tiến công, sự mưu trí, dũng cảm, tình đoàn kết chiến đấu của quân và dân Quảng Ngãi với bộ đội chủ lực Quân khu V.
Thắng lợi cũng để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý giá về phát huy sức mạnh tổng hợp của chiến tranh nhân dân, kết hợp tác chiến giữa bộ đội chủ lực và lực lượng vũ trang địa phương, giữa tiến công quân sự và nổi dậy của quần chúng, giữa tiêu diệt sinh lực địch và chống phá “bình định”.
Trong bài phát biểu của đồng chí Tổng Bí thư Lê Duẩn tại Hội nghị lần thứ XII Ban Chấp hành Trung ương Đảng (Khóa III), ngày 27/12/1966 đã đánh giá: "… Nếu trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc của Liên Xô, trận Xta-lin-grát là một bước ngoặt chứng tỏ rằng quân phát xít Hít-le không phải không đánh được, thì chúng ta cũng có thể coi trận Vạn Tường là một bước ngoặt chứng minh một cách hùng hồn rằng quân giải phóng miền Nam hoàn toàn có khả năng đánh bại được quân đội Mỹ trong điều kiện chúng có mọi ưu thế tuyệt đối về binh khí, hỏa lực so với quân Giải phóng…".
Chiến thắng Vạn Tường còn thể hiện sự nhạy bén trong nghệ thuật chỉ huy, điều hành chiến dịch của Bộ Tư lệnh Quân khu V, Tỉnh ủy Quảng Ngãi; tinh thần chiến đấu, phục vụ chiến đấu dũng cảm, ngoan cường, mưu trí, sáng tạo của cán bộ, chiến sỹ và nhân dân huyện Bình Sơn, Quảng Ngãi. Chiến thắng Vạn Tường mãi mãi đi vào lịch sử nước ta như một chiến công chói lọi của Nhân dân Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.
Vạn Tường hôm nay
Sau ngày đất nước thống nhất, đặc biệt trong giai đoạn 2020–2025, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Vạn Tường đã đạt nhiều thành tựu nổi bật: kinh tế tăng trưởng ổn định, thu nhập bình quân gần 62 triệu đồng/người/năm, tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 2,06%, bảo hiểm y tế đạt 94%, an ninh – quốc phòng vững chắc. Việc sáp nhập các xã Bình Thuận, Bình Đông, Bình Trị, Bình Hải, Bình Hòa, Bình Phước thành xã Vạn Tường từ 1/7/2025 giúp tinh gọn bộ máy, phát huy nguồn lực, đáp ứng yêu cầu phát triển mới.
Kỷ niệm 60 năm Chiến thắng Vạn Tường (1965–2025) là dịp để toàn Đảng, toàn dân, toàn quân tỉnh Quảng Ngãi tôn vinh, tri ân các anh hùng, liệt sĩ, thương binh, bệnh binh, đồng bào và chiến sĩ đã hy sinh, cống hiến vì độc lập, tự do của Tổ quốc; đồng thời khơi dậy niềm tự hào, phát huy truyền thống anh hùng, đoàn kết, tự lực, tự cường, xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp, văn minh.
M.T (tổng hợp). Nguồn: Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh uỷ
Nguồn ảnh: Bảo tàng lịch sử quốc gia
