Phấn đấu đưa Măng Đen trở thành trung tâm nghỉ dưỡng thiên nhiên

Vùng đất nhiều tiềm năng và lợi thế

Xã Măng Đen được thành lập trên cơ sở sáp nhập 3 xã: Đăk Tăng, Măng Cành và thị trấn Măng Đen cũ, với diện tích tự nhiên 39.692 ha, dân số 9.150 người, trong đó gần 80% là đồng bào dân tộc thiểu số, Đảng bộ xã hiện có 49 tổ chức cơ sở đảng trực thuộc với 845 đảng viên.

Măng Đen nằm ở độ cao trung bình 1.200 m so với mực nước biển, khí hậu ôn đới, mát mẻ quanh năm với nhiệt độ trung bình 18-22°C. Với độ che phủ rừng trên 75%, nơi đây sở hữu hệ sinh thái phong phú, nhiều loài động thực vật quý hiếm, cùng hệ thống hồ, thác tự nhiên nổi tiếng như: Thác Pa Sỹ, hồ Đắk Ke, Toong Đam, Toong Zơ Ri gắn liền với truyền thuyết Mơ Nâm “Bảy hồ, ba thác”.

Không chỉ giàu tiềm năng thiên nhiên, Măng Đen còn là nơi sinh sống của các dân tộc thiểu số Kdong, Mơ Nâm, Xê Đăng, Hre,… với bản sắc văn hóa phong phú, cùng nhiều sản phẩm đặc trưng từ nông nghiệp sinh thái, dược liệu quý như Sâm Ngọc Linh, Đẳng sâm, Lan Kim Tuyến. Đây là nền tảng quan trọng để Măng Đen phát triển du lịch sinh thái gắn với nghỉ dưỡng, chăm sóc sức khỏe và trải nghiệm văn hóa bản địa.

Chuyển mình mạnh mẽ sau đại dịch

Theo Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Măng Đen Đặng Quang Hà, trong bối cảnh xu hướng du lịch thế giới chuyển dịch mạnh mẽ sang nghỉ dưỡng thiên nhiên, chăm sóc sức khỏe và trải nghiệm văn hóa bản sắc sau đại dịch COVID-19, Măng Đen đã nắm bắt cơ hội để định hình con đường phát triển bền vững. Địa phương đã lựa chọn tăng trưởng xanh, trong đó bảo tồn là nền tảng, cộng đồng là chủ thể, doanh nghiệp là động lực, Nhà nước là kiến tạo và điều phối.

Những năm qua, dưới sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy, chính quyền, sự đồng hành của doanh nghiệp và Nhân dân, du lịch Măng Đen đã đạt nhiều thành tựu quan trọng. Từ một điểm đến còn ít người biết, Măng Đen đã trở thành trung tâm du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, văn hóa đặc sắc, thu hút hàng triệu lượt khách mỗi năm.

Đặc biệt, sau đại dịch, địa phương chú trọng yếu tố xanh, bảo tồn và phát triển bền vững, coi đây là giá trị cốt lõi trong xây dựng thương hiệu du lịch. Công tác bảo tồn thiên nhiên là nhiệm vụ chính trị được cấp ủy, chính quyền địa phương thường xuyên quan tâm và thực hiện bài bản. Hằng năm, các chương trình trồng rừng, phủ xanh được tổ chức, đưa độ che phủ rừng lên 75%, tạo hệ sinh thái cảnh quan thiên nhiên đa dạng, hùng vĩ. Đây là nền tảng vững chắc để phát triển du lịch sinh thái gắn với bảo tồn đa dạng sinh học.

Hạ tầng và dịch vụ ngày càng đồng bộ

Hạ tầng du lịch được đầu tư mạnh mẽ. Hiện nay, xã có 143 cơ sở lưu trú với 1.280 phòng, đáp ứng trên 6.000 khách/ngày. Công suất sử dụng phòng bình quân đạt 70–75%, cao điểm trên 90%. Nhiều khách sạn, resort chất lượng cao đã tạo dựng thương hiệu riêng.

Sản phẩm du lịch cũng đa dạng hơn, từ du lịch nghỉ dưỡng, sinh thái rừng, nông nghiệp, cộng đồng đến các loại hình thể thao, giáo dục, bảo vệ môi trường. Đặc biệt, nhiều dịch vụ mới như phố đi bộ, khu kinh tế đêm, chợ phiên, vườn đá nghệ thuật đã góp phần giữ chân du khách. Đến nay, có 8 điểm du lịch tại Măng Đen được tỉnh công nhận.

Du lịch cộng đồng có bước phát triển nổi bật. Xã đã công nhận 2 làng du lịch cộng đồng (Vi Rơ Ngheo, Kon Pring) và đang đầu tư 3 làng khác (Kon Chênh, Kon Vơng Kia, Kon Tu Ma). Hiện có gần 50 cơ sở lưu trú cộng đồng với 130 phòng do đồng bào dân tộc thiểu số xây dựng và quản lý, thu hút khoảng 300.000 lượt khách/năm, tạo việc làm và thu nhập ổn định cho người dân.  

Song song đó, công tác chuyển đổi số trong du lịch được đẩy mạnh. Xã đã xây dựng cổng thông tin du lịch và ứng dụng du lịch trên smartphone, phát triển truyền thông đa kênh (Facebook, YouTube, TikTok, Zalo OA), giúp thương hiệu du lịch Măng Đen lan tỏa rộng rãi.  

Nhờ định hướng đúng đắn, du lịch Măng Đen tăng trưởng vượt bậc. Năm 2021, chỉ đón 120.000 lượt khách, đến năm 2024 đạt 1,2 triệu lượt và dự kiến năm 2025 đạt khoảng 1,5 triệu lượt khách. Tốc độ tăng trưởng bình quân giai đoạn 2021–2025 đạt trên 40%/năm. Doanh thu du lịch ước đạt 1.345 tỷ đồng, góp phần tạo việc làm, nâng cao thu nhập, thúc đẩy nông nghiệp công nghệ cao và dịch vụ.

Bên cạnh kết quả đạt được, du lịch Măng Đen vẫn đối diện không ít khó khăn: Hạ tầng chưa đồng bộ; thể chế phát triển xanh chưa hoàn thiện; nguồn lực tài chính cho bảo tồn hạn chế; sản phẩm du lịch chưa đa dạng, chất lượng dịch vụ thấp; nguồn nhân lực du lịch còn mỏng chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển.

Định hướng phát triển đến 2030

Quy hoạch chung xây dựng Khu du lịch Măng Đen đến năm 2045 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, với mục tiêu xây dựng Măng Đen trở thành một trong những trọng điểm du lịch của cả nước; các dự án trọng điểm (cao tốc Kon Tum-Quảng Ngãi, sân bay Măng Đen và các dự án phát triển đô thị, du lịch quy mô lớn) đang và sẽ triển khai là tiền đề vững chắc, tạo thế và lực cho Măng Đen phát triển mạnh mẽ, bền vững.

Đồng thời, Tỉnh Quảng Ngãi xác định Măng Đen là cực tăng trưởng phía Tây, trong đó du lịch là nền tảng, là động lực phát triển kinh tế - xã hội, kết nối trục biển – rừng của Quảng Ngãi. Nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã Măng Đen lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 đã xác định mục tiêu: Xây dựng và phát triển Măng Đen trở thành điểm đến du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng quốc gia với hệ sinh thái du lịch đặc sắc, bền vững, lấy thiên nhiên, văn hóa bản địa và cộng đồng làm nền tảng. Phấn đấu đưa xã Măng Đen đạt tiêu chí Khu du lịch Quốc gia vào năm 2030, là trung tâm nghỉ dưỡng thiên nhiên của Việt Nam.

Để đạt mục tiêu, Ban Thường vụ Đảng ủy xã Măng Đen đã đưa ra các nhóm giải pháp để thực hiện đó là, Quy hoạch không gian sinh thái 3 lớp gồm: Vùng lõi bảo tồn là khu vực rừng nguyên sinh giá trị cao, giữ nguyên trạng rừng nguyên sinh, chỉ cho phép tham quan giới hạn gắn với giáo dục môi trường và nghiên cứu khoa học. Vùng đệm sinh thái là nông - lâm kết hợp, nông nghiệp hữu cơ, dược liệu, phát triển farmstay, du lịch sinh thái gắn cộng đồng. Vùng dịch vụ - cửa ngõ là trung tâm đô thị xanh – thông minh, hạ tầng công cộng thân thiện môi trường, phố đi bộ, công viên chuyên đề, kinh tế đêm, trung tâm thông tin – bảo tồn.

Chú trọng giữ gìn hệ sinh thái rừng, cảnh quan thiên nhiên; phát động chương trình “Một triệu cây xanh vì Măng Đen xanh”; phấn đấu duy trì độ che phủ rừng trên 75%; đến 2030, xây dựng 3–5 mô hình quản lý rừng bền vững kết hợp du lịch sinh thái; phát triển hạ tầng đồng bộ; đẩy nhanh đầu tư các dự án trọng điểm: cảng hàng không Măng Đen, cao tốc Quảng Ngãi – Kon Tum. Xây dựng hạ tầng đô thị xanh – thông minh như xe điện công cộng, trạm sạc, bãi đỗ thông minh, wifi công cộng, chiếu sáng, biển báo song ngữ.

Ưu tiên sản phẩm ít tác động tài nguyên: du lịch rừng, nông nghiệp, văn hóa bản sắc, thể thao, chăm sóc sức khỏe. Liên kết với trung tâm du lịch lớn (Sa Huỳnh, Lý Sơn, Hội An, Đà Nẵng) hình thành chuỗi “rừng – biển – văn hóa”.

Đẩy mạnh quảng bá, xây dựng thương hiệu “Măng Đen – Trung tâm nghỉ dưỡng thiên nhiên của Việt Nam”; đào tạo nhân lực chuyên nghiệp về lưu trú, ẩm thực, hướng dẫn viên, ngoại ngữ, kỹ năng số.