Ngày 18/7/2015, Bộ Chính trị có Thông báo số 81-TB/TW về chủ trương đầu tư xây dựng trường học cho các xã biên giới. Bộ Chính trị thống nhất chủ trương đầu tư xây dựng các trường phổ thông nội trú liên cấp tiểu học và trung học cơ sở tại 248 xã biên giới đất liền. Việc đầu tư xây dựng trường học cho các xã biên giới đất liền là một nhiệm vụ trọng tâm, quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội và thực hiện chính sách dân tộc nhằm nâng cao dân trí, chất lượng nhân lực, tạo nguồn cán bộ là người dân tộc, địa phương, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho đồng bào vùng biên giới, góp phần củng cố quốc phòng, an ninh. Trước mắt, thí điểm đầu tư hoàn thành xây mới hoặc cải tạo 100 trường trong năm 2025 (chậm nhất là đến thời điểm khai giảng năm học sau). Các trường này sẽ là hình mẫu để sau đó tiếp tục triển khai diện rộng, hoàn thành mục tiêu đầu tư xây dựng 248 trường trong 2 - 3 năm tới. Các trường được đầu tư phải bảo đảm tiêu chuẩn kỹ thuật, quy mô, diện tích trường, lớp; có đủ cơ sở vật chất phục vụ việc học tập, rèn luyện văn hoá, tỉnh thần, thể chất, điều kiện sinh hoạt và tuyệt đối an toàn.
Quảng Ngãi sau khi sáp nhập có 96 đơn vị hành chính cấp xã, trong đó có 09 xã biên giới giáp với Lào và Cam-pu-chia: Pờ Y, Ia Tơi, Đăk PLô, Mô Rai, Dục Nông, Sa Loong; Đăk Long, Rờ Kơi, Ia Đal. Các xã này có đặc điểm địa lý hiểm trở, giao thông khó khăn, dân cư phân bố thưa thớt và đa số là đồng bào dân tộc thiểu số như Xơ Đăng, Ba Na, Giẻ Triêng... sinh sống. Điều kiện kinh tế - xã hội giữa các vùng có sự chênh lệch đáng kể, đặc biệt là các xã biên giới còn gặp nhiều khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo còn cao, kết cấu hạ tầng giáo dục chưa đồng bộ, thiếu trường lớp, đặc biệt là các cơ sở giáo dục nội trú cho học sinh dân tộc thiểu số vùng biên giới. Vì vậy, việc đầu tư xây dựng trường phổ thông dân tộc nội trú tại các xã biên giới là yêu cầu cấp thiết nhằm đảm bảo quyền học tập cho học sinh, giữ chân dân cư, bảo vệ an ninh biên giới và góp phần phát triển bền vững khu vực miền núi, biên giới của tỉnh Quảng Ngãi.
Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi có 923 đơn vị, cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông, trung tâm GDTX, Trung tâm Hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập, cụ thể: mầm non có 339 trường; tiểu học có 225 trường; THCS có 235 trường; TH& THCS có 54 trường; THPT có 64 trường; 01 Trường Mầm non - Tiểu học Việt Úc, 01 Trường Liên cấp thành phố giáo dục quốc tế IEC-Quảng Ngãi; 02 Trung tâm Hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập; 02 Trung tâm giáo dục thường xuyên tỉnh.
Mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp của tỉnh sau khi sáp nhập tỉnh tính đến ngày 01/7/2025 là: 36 đơn vị, trong đó, có 21 cơ sở công lập và 15 cơ sở ngoài công lập, gồm 06 trường cao đẳng; 05 trường trung cấp; 02 trung tâm GDNN; 12 trung tâm GDNN - GDTX; 11 cơ sở đào tạo khác có tham gia đào tạo nghề (Có 3 trường cao đẳng thuộc tỉnh quản lý là: Trường Cao đẳng Việt Nam - Hàn Quốc - Quảng Ngãi, Trường Cao đẳng Kon Tum, Trường Cao đẳng Y tế Đặng Thùy Trâm).
Nhìn chung, quy mô mạng lưới trường lớp được sắp xếp tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả; đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên được bồi dưỡng đào tạo từng bước đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo. Phổ cập giáo dục Mầm non, Tiểu học, THCS tiếp tục được duy trì. Công tác xã hội hóa giáo dục luôn nhận được sự quan tâm góp phần tăng cường cơ sở vật chất, thiết bị dạy học, chăm lo cho học sinh. Chuyển đổi số trong giáo dục và đào tạo, gắn với đổi mới công tác quản lý, đổi mới phương pháp dạy và học đạt được quan tâm triển khai hiệu quả. Phong trào thi đua “Đổi mới, sáng tạo trong quản lý, giảng dạy và học tập” được đổi mới, góp phần lan tỏa tích cực. Các chỉ tiêu chất lượng giáo dục được củng cố, và từng bước nâng cao.
Thực hiện chỉ đạo của Bộ Chính trị về việc “Trước mắt, thí điểm đầu tư hoàn thành xây mới hoặc cải tạo 100 trường trong năm 2025 (chậm nhất là đến thời điểm khai giảng năm học sau)”, qua rà soát thực trang và nhu cầu bức thiết của 09 xã biên giới, tỉnh Quảng Ngãi đề xuất ưu tiên bổ sung đầu tư, xây dựng hoàn thiện cơ sở vật chất cho các trường phổ thông tại các xã biên giới để đảm bảo cơ sở vật chất theo tiêu chuẩn trường nội trú với kinh phí khoảng 935 tỷ đồng, trong đó ngân sách trung ương 514 tỷ đồng, ngân sách địa phương 326 tỷ đồng và phần huy động khác 94 tỷ đồng.
Hiện nay, tỉnh đang chỉ đạo việc xây dựng kế hoạch, lộ trình cụ thể, phân công nhiệm vụ cho các đơn vị, địa phương thực hiện chương trình. Trong đó, các địa phương chú trọng việc rà soát, điều chỉnh các quy hoạch, chịu trách nhiệm bố trí quỹ đất xây trường học, bảo đảm hạ tầng kỹ thuật có liên quan đến việc xây dựng nhà trường (điện, nước sạch, nước thải, giao thông...); nghiên cứu cơ chế thực hiện và huy động lực lượng vũ trang, đoàn viên, thanh niên trên địa bàn triển khai chủ trương đầu tư xây dựng, cải tạo trường học theo thẩm quyền, bảo đảm tiến độ, chất lượng, đồng thời giám sát chặt chẽ việc thực hiện, không để xảy ra thất thoát, lãng phí, tiêu cực. Đặc biệt là có phương án khai thác hiệu quả sau khi hoàn thành đầu tư xây dựng các trường khu vực biên giới./.
