Nhận định và những nhiệm vụ trọng tâm phòng, chống thiên tai năm 2020

Từ 5-6 cơn bão ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền

Từ đầu năm 2020 đến nay, nhiều hiện tượng thời tiết, khí hậu bất thường như mưa to kèm dông lốc, mưa đá liên tục xảy ra ở nhiều tỉnh phía Bắc, vào các thời điểm rất hiếm, thậm chí chưa từng xảy ra; hạn hán, xâm nhập mặn tiếp tục diễn ra ở Nam Bộ, Trung Bộ, Tây Nguyên.

Dự báo khả năng có khoảng 11-13 cơn bão và áp thấp nhiệt đới (ATNĐ) hoạt động trên biển Đông, trong đó có khoảng 5-6 cơn ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta trong năm nay. Như vậy, số lượng bão năm 2020 dự báo ở mức xấp xỉ trung bình nhiều năm (TBNN), tập trung nhiều ở khu vực Trung Bộ và phía Nam trong những tháng nửa cuối năm 2020. Bão mạnh có khả năng xuất hiện nhiều hơn so với năm 2019.

Năm 2020 là năm có nền nhiệt độ cao, với giá trị nhiệt độ trung bình cao hơn TBNN khoảng 0,5 đến 1,5 độ C ở khu vực phía Bắc đất nước; 0,1 đến 1 độ C ở phần lãnh thổ phía Nam. Số ngày nắng nóng, nắng nóng gay gắt và đặc biệt gay gắt dự báo không nhiều như năm 2019.

Quỹ đạo bão và áp thấp nhiệt đới năm 2019

Hiện tượng thời tiết nguy hiểm như dông, sét, lốc, mưa đá thường xuất hiện vào thời kỳ giao mùa trên phạm vi toàn quốc. Mùa mưa ở khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ có khả năng sẽ đến muộn vào khoảng cuối tháng 5.

Lũ trên các sông ở Bắc Bộ và vùng hạ lưu các sông ở Bắc Trung Bộ phổ biến ở mức báo động (BĐ) 1-BĐ2; các sông từ Quảng Bình đến Bình Thuận và khu vực Tây Nguyên và thượng lưu các sông ở Bắc Trung Bộ ở mức BĐ2-BĐ3, một số sông trên BĐ3; hạ lưu sông Hồng, sông Thái Bình ở dưới mức BĐ1. Trên các sông ở khu vực Tây Nguyên mùa lũ đến muộn hơn so với TBNN.

Mùa đông 2020/2021 có khả năng bắt đầu sớm, các đợt không khi lạnh sẽ hoạt động mạnh dần từ tháng 10/2020 và gia tăng tần suất hoạt động trong những tháng cuối năm 2020 và đầu năm 2021.

Thiên tai diễn biến cực đoan, bất thường

Mưa đá ở các tỉnh miền núi phía Bắc

Từ đầu năm 2020 đến nay, thiên tai tiếp tục diễn biến cực đoan, bất thường, trên cả nước đã xảy ra 07 đợt dông lốc, mưa đá diện rộng (nhiệt độ ngày 24/4 tại Hà Nội xuống 16,5 độ thấp nhất 50 năm gần đây); hạn hán, xâm nhập mặn nghiêm trọng tại khu vực đồng bằng sông Cửu Long; 11 trận động đất; sạt lở bờ sông, bờ biển, lún sụt diễn biến phức tạp tại ĐBSCL. Tính đến hết tháng 04/2020, thiên tai đã làm 11 người chết, mất tích, trên 44.000 nhà bị sập đổ, hư hại, tốc mái; trên 100.000 ha lúa và hoa màu bị ảnh hưởng. Tổng thiệt hại về kinh tế gần 3.200 tỷ đồng.

Nhiệm vụ trọng tâm ứng phó với thiên tai

Trên cơ sở nhận định tình hình thiên tai, rút kinh nghiệm từ thực tế chỉ đạo, điều hành trong thời gian vừa qua, tại hội nghị, Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống thiên tai đã đưa ra 8 nhiệm vụ trọng tâm và giải pháp chính trong công tác PCTT và TKCN năm 2020; trong đó yêu cầu các bộ ngành, địa phương khẩn trương kiện toàn cơ quan chỉ đạo, chỉ huy phòng chống thiên tai; rà soát, điều chỉnh quy chế hoạt động, phân công rõ thẩm quyền, trách nhiệm của từng thành viên để bảo đảm hiệu quả hoạt động của cơ quan chỉ đạo, chỉ huy phòng chống thiên tai các cấp.

Rà soát, cập nhật, hoàn thiện kịch bản phương án ứng phó thiên tai và tìm kiếm cứu nạn; sẵn sàng vật tư, trang thiết bị, nhân lực để ứng phó kịp thời; nhất là các tình huống bão muộn trên biển Đông, đổ bộ vào khu vực Nam Trung Bộ và Nam Bộ; mưa lũ lớn sau thời gian hạn hán kéo dài như dự báo của Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia và kinh nghiệm của nhiều chuyên gia.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc chủ trì hội nghị toàn quốc triển khai công tác PCTT và TKCN năm 2020

Tổ chức đào tạo, tập huấn cho lực lượng làm công tác PCTT và cộng đồng bằng các hình thức phong phú, hấp dẫn, dễ áp dụng; sử dụng hiệu quả quỹ PCTT tại các địa phương trong các giai đoạn phòng ngừa, ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai.

Tập trung nâng cao chất lượng dự báo, cảnh báo, trong đó cần nâng cao năng lực đội ngũ làm công tác dự báo và PCTT các cấp; bổ sung các trạm quan trắc khí tượng thủy văn, hiện đại hóa công nghệ dự báo.

Nâng cao năng lực tham mưu, chỉ đạo điều hành, hiệu lực, hiệu quả của hệ thống cơ quan chỉ đạo, chỉ huy phòng chống thiên tai các cấp; đầu tư cơ sở vật chất, hiện đại hóa trang thiết bị, công nghệ, cơ sở dữ liệu; nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ PCTT các cấp.

Khẩn trương kiểm ra, rà soát đầu tư nâng cao khả năng chống chịu trước thiên tai của công trình kết cấu hạ tầng, đặc biệt là hệ thống đê điều, hồ đập, khu tầu thuyền neo đậu trú tránh bão.

Đẩy mạnh nghiên cứu ứng dụng khoa học công nghệ, tăng cường hợp tác quốc tế trong công tác phòng, chống thiên tai, cứu hộ, cứu nạn, nhất là quan trắc, giám sát, dự báo phục vụ chỉ đạo, ứng phó thiên tai, tìm kiếm cứu nạn.

P.V